مکانیسم بالقوه‌ی واکسن BCG برای معکوس نمودن دیابت نوع 1

 10 ژوئن 2019- نتایج اولیه ی کارآزمایی تصویب شده توسط FDA  بر روی واکسن BCG به منظور راهی برای معکوس نمودن دیابت نوع 1، مکانیسم بالقوه‌ی جدیدی را ارائه کرده است که نشان می دهد چگونه واکسن BCG می تواند پاسخ ایمنی صحیح را به سلولهای ایمنی بدن باز گرداند.

دانشمندان معکوس شدن روند پیشرفت دیابت نوع 1 را در موشها با کمک این واکسن تایید کردند  و بدنبال آن آزمایشات بالینی فاز یک استفاده از واکسن BCG بر روی انسان را به پایان رساندند. نتایج این تحقیقات اولیه در 75مین نشست سالانه‌ی انجمن دیابت آمریکا  ارائه گردید.

 پرفسور Denise Faustman مدیر آزمایشگاه ایمونوبیولوژی بیمارستان عمومی ماساچوست و مدیر این تحقیق می‌گوید: نتایج این تحقیق نشان می دهد که واکسن BCG ممکن است با القاء افزایش دائمی بیان ژنهایی که سبب افزایش سلولهای T تنظیمی (Tregs) می‌شوند سبب جلوگیری از حمله‌ی سیستم ایمنی به بافتهای خودی در بدن گردد.

 پرفسور Faustman می‌گوید: محققان زیادی در حال بررسی توانایی واکسن BCG بر روی جلوگیری یا معکوس نمودن بیماریهای خودایمنی هستند، ما و بسیاری  از محققان در سراسر جهان از مدتها پیش می‌دانستیم که بازگرداندن تعداد سلولهای Tregs به تعداد عادی می‌تواند واکنش سیستم ایمنی  را به سلولهای بتا در پانکراس و یا در سایر بیماریهای خود ایمنی کاهش دهد، اما درمانهایی که موجب بازگرداندن این تعادل به سیستم ایمنی می‌شدند، نتایج موفقیت‌آمیزی در بلند مدت نداشتند.

او افزود: کشف تأثیر واکسن BCG بر بازگرداندن سلولهای Tregs از طریق اپی ژنتیک (فرایندی که در آن بیان یا عدم بیان ژن تنظیم می‌شود)  بسیار هیجان انگیز بود. این نتایج در حال حاضر ایده‌ی بهتری از نحوه‌ی عملکرد واکسیناسیون BCG در تنظیم  Tregs و تنظیم مجدد سیستم ایمنی برای متوقف کردن علت اصلی بیماریهای خودایمنی  در اختیار ما نهاده است.

دیابت نوع 1 یک بیماری خودایمنی است که به دلیل تخریب سلولهای بتا در جزایر لانگرهانس توسط سلولهای autoreactive T صورت می‌گیرد، این سلولها اشتباهاً سلولهای جزایر را هدف حمله قرار می‌دهند درست مانند اینکه عفونتی در آنها باشد. سلولهای Tregsدر حقیقت ترمز سیستم ایمنی هستند که بطور طبیعی از حملات اشتباه  سلولهای autoreactive T به بافتها بدون اینکه موجب سرکوب کلی سیستم  ایمنی در بدن شود، جلوگیری می‌کند.

 چندین گروه تحقیقاتی راههایی را برای معرفی یا گسترش سلولهای Tregs در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 معرفی کرده‌اند، اما تاکنون هیچ درمان تایید شده‌ای بر اساس این تحقیقات ارائه نشده است.

بهترین این روشها، استفاده از واکسن BCG بوده است که از یک گونه‌ی بی ضرر از باکتری بیماری سل تهیه شده است، این داروی ژنریک بیش از 100 سال است که بصورت بالینی مورد استفاده‌ قرارگرفته و اطلاعات ایمنی آن برای جلوگیری از سل و برای درمان سرطان مثانه توسط FDA تایید شده است. چندین مطالعه‌ی بین المللی در حال بررسی پتانسیل تکرار واکسیناسیون BCG برای جلوگیری یا معکوس نمودن بیماریهای اتوایمیون از جمله  دیابت نوع 1 و ام- اس هستند.

دکتر Faustman می‌گوید: واکسیناسیون BCG جالب توجه است زیرا نقش بسیاری از جنبه‌های ایمونولوژی را از جمله‌ی Tregsو فرضیه‌ی بهداشتی را تایید می‌کند، بنظر می‌رسد تکرار واکسیناسیون BCG  موجب روشن شدن دائمی ژنهای Tregs می‌گردد، تأثیر مثبت واکسن BCG بر پاسخ ایمنی میزبان، دهه‌ها هم فرگشتی (co-evolution) انسان با مایکوباکتریها را تکرار می‌کند ارتباطی که با روشهای تغذیه‌ای وعادات زندگی مدرن  از دست رفته است، باور کردنی نیست که یک واکسن ایمن و ارزان ممکن است کلید توقف این بیماریهای وحشتناک باشد.

 تیم تحقیقات پرفسور Faustman اولین گروه تحقیقاتی بودند که معکوس شدن پیشرفت دیابت نوع 1 در موشها را مدون نموده و بدنبال آن فاز اول تحقیقات بالینی انسان با واکسن BCG را تکمیل کردند. در طول 5 سال 1500 نفر در فاز دوم این تحقیق شرکت خواهند کرد، در فاز دوم به بررسی تکرار واکسیناسیون BCG بر بهبود بالینی دیابت نوع 1 در بزرگسالان مبتلا به این بیماری پرداخته خواهد شد. درحال حاضر ثبت نام از داوطلبین به پایان رسیده است، برای اطلاع از جزئیات این مرحله از تحقیقات می توانید به آدرس  زیر مراجعه کنید:

https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT02081326

 داده‌های دراز مدت فالوآپ فاز اول این کارآزمایی در اواخر سال جاری منتشر خواهد شد. بودجه‌ی انجام فاز دوم این تحقیقات توسط کمک‌های بشر دوستانه‌ی افراد شرکت کننده وخانواده‌های آنها تأمین شده است.

منبع:

www.sciencedaily.com/releases/2017/06/170610134818.htm